X

CAO en Pensioen

Arbo en Re-integratie

Arbeidsmobiliteit & Opleidingen

Flexibele arbeid

RVU regeling

Financieel inzicht

Werken onder warme omstandigheden

Datum laatste wijziging: 21-04-2021

Intro / algemeen

In de vlees- en vleeswarensector wordt bij meerdere werkzaamheden gewerkt onder warme omstandigheden. Bijvoorbeeld in vleeswarenbedrijven bij krimptunnels, rookzolders, autoclaven en bij kook- en gaarprocessen. In de vleesbedrijven onder meer bij  ontharingsmachines en broeibakken. In beide sectoren geeft ook het werken in de kratwasserij warmtebelasting.
Op zomerse dagen kan het bij deze werkzaamheden extra warm zijn en kan ook bij andere werkzaamheden de temperatuur hoog oplopen.

In de wetgeving is opgenomen (Arbobesluit, artikel 6.1) dat de temperatuur op de werkplek niet nadelig mag zijn voor de gezondheid van de werknemer. Er worden echter geen specifieke temperaturen worden genoemd. De werkgever zal gezondheidsklachten moeten voorkomen. Als een hoge temperatuur niet vermeden kan worden door technische maatregelen, moet de werkgever maatregelen treffen zoals het beschikbaar stellen als persoonlijke beschermingsmiddelen; de duur van de werkzaamheden verkorten of werkzaamheden afwisselen met werk op een koudere plek.

De normen NEN ISO 7243 (WBGT index) en NEN ISO 7933(2004) geven aan hoe bepaald kan worden of grenswaarden worden overschreden. Wanneer de grenswaarden worden overschreden moet de werkgever passende maatregelen nemen, waaronder bijvoorbeeld het beperken van de duur van de arbeid. Voor het meten en toepassen van deze normen is een externe deskundige/specialist nodig. Spreek af dat zij bij hun metingen de bovengenoemde normen hanteren.

Links

Risico

Het werken onder warme omstandigheden door medewerkers en derden zonder adequate beheersmaatregelen kan leiden tot gezondheidseffecten van hitte-uitslag, warmte oedeem, warmte collaps, uitdroging, warmtekrampen, warmte-uitputting tot warmtestuwing. Warmtestuwing wordt niet enkel veroorzaakt door een hoge omgevingstemperatuur maar kan ook het gevolg zijn van het dragen van te sterk isolerende kleding. Naast lichamelijke klachten kan ook het concentratievermogen afnemen bij langdurige blootstelling aan warme omstandigheden. Dit kan leiden tot een grotere kans op ongevallen.

Kwetsbare groepen

Kwetsbare groepen ten aanzien hittebelasting zijn ouderen, jeugdigen (jonger dan 18 jaar), medewerkers met een laag lichaamsgewicht (< 50 kg), zwangere en lacterende medewerksters, mensen met hart- en vaatziekten, mensen met huidaandoeningen of astma. Beperk in overleg met hen hun werkzaamheden in warme omstandigheden

Eisen

Hitteproducerende processen:
- Inventariseer bij welke werkzaamheden sprake is van hittebelasting: Breng de warmte- en vochtbronnen in kaart. Geef ze bv aan op de fabrieksplattegrond. Breng vervolgens in kaart hoe warmte en vochtige lucht zich verspreiden. Gebruik daarvoor bv een rookbuisje. En ga na of de isolatie van installaties en leidingwerk nog optimaal is. Ga ook bij medewerkers na waar ze, ook buiten zomerse periodes, hitte in het werk ervaren en welke oplossingen zij daarvoor zien.

- Gezondheidsklachten als gevolg van het werken onder warme omstandigheden moeten zoveel mogelijk worden voorkomen door een aanpak dicht bij de bron. Kies in overleg met de werknemers(vertegenwoordiging) passende maatregelen zo dicht mogelijk bij de bron en beoordeel of ze voldoende resultaat opleveren:

  • Vervang oude machines met een grote warmteafgifte door meer energiezuinige apparatuur met minder afgifte.
  • Schakel apparatuur en verlichting, wanneer die niet nodig is, altijd uit.
  • Verbeter de isolatie van apparatuur en warme leidingen.
  • Plaats warmtebronnen buiten de productieruimtes of in aparte ruimtes.
  • Zorg dat krimptunnels en andere procesinstallaties die veel warmte of vocht veroorzaken, uitgerust zijn met een afzuiging zo dicht mogelijk bij de plaats waar warmte en/of vocht vrij komen. Bij broeibakken is zo’n warmteafzuiging een eis.
    Zorg  dat zo min mogelijk warmte en vocht aan de afzuiging ontsnapt.
  • Voorkom stralingswarmte door werkplekken af te schermen van de straling van hete oppervlakten.
  • Zorg door compartimentering dat warmte en vochtige lucht zich niet ongewenst naar andere ruimtes begeeft. Zoals bv bij een wasinstallatie.
  • Voorkom openingen in scheidingswanden, vooral hoog in het gebouw. Denk aan doorvoer van transportbanen of leidingen, waardoor hete lucht naar andere ruimtes kan lekken.
  • Zorg waar mogelijk voor dakluiken op die plaatsen waar warmte zich ongewenst ophoopt.
  • Maak de drukverdeling in het gebouw zodanig dat de lucht van koelere/drogere afdelingen in de richting van warmere afdelingen stroomt (werken met onderdruk/overdruk).
  • Zorg voor toevoer van koude lucht. Dat kan door natuurlijke ventilatie of door geforceerde inblaas. Zorg zoveel mogelijk voor een lage inblaas, dicht bij de werkplekken. Vermijd de verspreiding van hete of vochtige lucht naar werkplekken.
  • Zie hieronder ook de maatregelen bij zomerse hitte.

Zomerse hitte
Zomerse hitte kan bij vleesbedrijven met name voorkomen bij de stal en de vuile slacht en afhankelijk van bedrijfsspecifieke omstandigheden soms ook de schone slacht. In de vleeswarensector speelt dat met name bij werkzaamheden in technische ruimten en, afhankelijk van specifieke bedrijfskenmerken, op sommige verwerkingsafdelingen.

Bij zomerse hitte is de eerste stap om te inventariseren en te meten hoe het op diverse afdelingen is gesteld met temperatuur en luchtvochtigheid. Zorg voor mobiele meetapparatuur die deze twee waarden kan meten en leg de meetresultaten vast. Breng ook klachten en suggesties van medewerkers in kaart. De Humidex-methode geeft een eerste indicatie van de belasting door warmte en luchtvochtigheid, en is het beste van toepassing bij de volgende omstandigheden: 

  • De werkzaamheden bestaan uit lichte arbeid, zonder grote fysieke inspanning.
  • Op de werkplek is geen stralingswarmte van warmtebronnen of de zon.
  • Er wordt minstens een uur per dag op deze werkplek gewerkt.

Meet op de werkplek de temperatuur en de luchtvochtigheid

a.         Meet bv met een meetsonde minimaal 5 minuten om een stabiele waarde in het display te krijgen.
b.         Meet zo dicht mogelijk bij de werkplek van de medewerker.
c.         Houd de meetapparatuur op lichaamshoogte, op circa 1,5 meter hoogte.

Zie met behulp van onderstaand schema op welke Humidex-score de belasting op de werkplek uitkomt.

Kom op grond van deze inventarisatie in overleg met medewerkers tot passende maatregelen zo dicht mogelijk bij de bron (zie opties hieronder onder) en beoordeel of deze voldoende resultaat opleveren.
 

Technische maatregelen:

  • Zorg voor afdichting van plekken waar warmte en dampen kunnen lekken.
  • Verbeter zo mogelijk het dak en de dakbedekking (isolatiewaarde, kleur, reflecterende eigenschappen);
  • Zorg zo mogelijk voor bekleding van muren aan de buitenzijde (aan de zonzijden);
  • Plaats zonnewering (folie, kappen, screens) bij ramen aan de zonzijden;-
  • Gebruik in warme periodes voorzieningen om maximaal gebruik te kunnen maken van koele buitenlucht (nachtventilatie) en zo het gebouw op natuurlijk wijze terug te koelen (houd daarbij rekening met geluid- en reukoverlast voor de omgeving).
  • Overweeg minder sterilisatoren te plaatsen op het keuringsbordes, als tevens gezorgd wordt dat messen afdoende worden gesteriliseerd (voedselveiligheid) en ook voorkomen wordt dat men gaat lopen met een mes (veiligheid)
  • Zorg voor het zodanig afvoeren of hergebruiken van het warme afvoerwater van sterilisatoren dat dat afvoerwater geen bijdrage levert aan verhoging van de temperatuur of de luchtvochtigheid van de werkruimte
  • Optimaliseer de klimaatinstallatie, bv andere inblaasplekken, koeling van gerecyclede lucht, verdeling van lucht door de hal via luchtzakken, draaibare verdampers.
  • Plaats zo mogelijk ventilatoren en waaiers, rekening houdend met tocht en met specifieke richtlijnen rond ventilatie tijdens een eventuele pandemie.

Maatregelen m.b.t. organisatie:

  • Verminder de fysieke belasting door ergonomische verbeteringen. Zie ook Fysieke Belasting.
  • Stel een koele rust- en pauzeruimte beschikbaar
  • Wissel het werk af met werkzaamheden op een koelere locatie. Zie ook Taakroulatie.
  • Zorg voor voldoende vochtaanvullende dranken. Zie ook Verstrekking dranken.
  • Stel een werk/rust schema op; meer en langere pauzes.
  • Geef voorlichting over de risico’s en de te treffen maatregelen. Zie ook Voorlichting en onderricht.

Individuele maatregelen:

  • Verstrek medewerkers zomertenues, die maar uit één laag bestaan en van dun materiaal zijn gemaakt.
  • Bied extra drinken aan (bv aftappunten met koud water) en ijsjes.
  • Verstrek bouillon als er door het vele zweten een zouttekort bij medewerkers dreigt.

Voorbeelden

Zie ook:
- Ter inspiratie: Brochure ‘Routebeschrijving Hittebeheersing in de zoetwaren’
- Thermische omgevingsfactoren – Reeks SOBANE strategie
- AI-blad 48:  Werken onder warme omstandigheden SDU Uitgevers, Den Haag
- Arbokennisdossier Temperatuur Extreme Hitte

 

ContactPostbus 61 - 2700 AB - Zoetermeer